ZYGMUNT NOSKOWSKI (1846–1909) — „Fantazja góralska” (1885)

Napisana pierwotnie jako utwór fortepianowy na cztery ręce Fantazja góralska została następnie opracowana przez Noskowskiego na orkiestrę symfoniczną, stając się dla niej okazją do muzycznego popisu. Inspirowana jest muzyką podhalańską, a dokładnie „zbójnickim” tańcem wykonywanym na Podhalu. Zaskakująco brzmiące ówcześnie harmonie były wynikiem próby pogodzenia ludowych motywów z symfoniczną formą.

ZYGMUNT NOSKOWSKI (1846–1909) — Kompozytor, dyrygent, pedagog, publicysta, organizator życia muzycznego, jedna z ważnych postaci polskiej kultury drugiej połowy XIX wieku. Nauki pobiera w warszawskim Instytucie Muzycznym, m.in. u Stanisława Moniuszki i Franciszka Ciaffeiego, następnie — dzięki uzyskanemu stypendium — w Berlinie. Jeszcze przed wyjazdem do Berlina gra w orkiestrze Teatru Wielkiego, jest krytykiem muzycznym „Kuriera Warszawskiego”, działa w Warszawskim Towarzystwie Muzycznym. Jego pracą dyplomową jest zaprezentowana w 1875 roku w Berlinie I Symfonia A-dur. Po powrocie Noskowskiego z Berlina Warszawskie Towarzystwo Muzyczne organizuje mu koncert monograficzny. Starania o stałą pracę owocują posadą dyrektora Towarzystwa Śpiewaczego Bodan w Konstancji, gdzie działa z sukcesem do 1880 roku, prowadząc intensywną działalność twórczą. Pisze m.in. pierwszy cykl Krakowiaków na fortepian, I Kwartet smyczkowy oraz II Symfonię c-moll ‘Elegijną’. Rozpoczyna współpracę z „Echem Muzycznym”. Dobre przyjęcie zorganizowanego przez Warszawskie Towarzystwo Muzyczne koncertu kompozytorskiego Noskowskiego przypieczętowuje decyzję o przyznaniu mu funkcji dyrektora tej instytucji, którą pełni do 1902 roku. Podejmuje szereg działań mających służyć ożywieniu życia muzycznego Warszawy. Od 1886 roku prowadzi także klasę kompozycji W Instytucie Muzycznym, kształcąc kilkudziesięciu polskich kompozytorów Młodej Polski, wśród których są Mieczysław Karłowicz i Karol Szymanowski. W 1894 roku organizuje w Żelazowej Woli obchody rocznicy śmierci Fryderyka Chopina, połączone z odsłonięciem jego pomnika.

W swojej twórczości muzycznej nie pozwalał sobie na ograniczenia gatunkowe, jednak obecnie funkcjonuje głównie jako twórca muzyki symfonicznej. Niektóre z jego dzieł znajdują się nadal w repertuarze polskich filharmonii. Komponując, zwracał szczególną uwagę na tworzenie trafiających w emocje melodii. Doceniał go Ferenc Liszt, z którym czasem koncertował i pod wpływem którego napisał pierwszy polski poemat symfoniczny (Step). Szereg jego dzieł — takich jak pieśni czy symfonie — zwiera silny pierwiastek patriotyczny, co sprawia, że bywa stawiany w szeregu obok innych twórców europejskich szkół narodowych: Smetany, Dvořáka, Griega, Borodina, Elgara, Sibeliusa.

ZNAJDŹ W PROGRAMIE
10.11.2018 | SOBOTA | 19:00 | KONCERT OTWARCIA — KONCERT W 100-LECIE ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI

PRZECZYTAJ ARTYKUŁ O WYKONAWCACH
ORKIESTRA SYMFONICZNA FILHARMONII KALISKIEJ
ADAM KLOCEK — DYRYGENT, WIOLONCZELA



ŹRÓDŁA
— Instytut Adama Mickiewicza — culture.pl
— Muzykoteka Szkolna — muzykotekaszkolna.pl
— Polskie Centrum Informacji Muzycznej — polmic.pl
— Polskie Wydawnictwo Muzyczne — pwm.com.pl
— Encyklopedia muzyczna PWM: część biograficzna, t. 1–12, pod red. E. Dziębowskiej, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1979–2012
— Encyklopedia muzyki, pod red. A. Chodkowskiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006
— A. Liszewska, Zygmunt Noskowski. Zapomniana polska muzyka fortepianowa na cztery ręce, „Notes Muzyczny” 2017, nr 2